ڀَنڀورَ بابت
معنيٰ
سنڌ جو ھڪ قديم شھر، جنھن ۾ سسئي رھندي ھئي. (اصل لفظ بَن بِھارُ Van Vihara = ٻُڌ ڌرم جي مندر جو نالو، جنھن پويان سنڌ جي هن قديم شهر جو مقامي سنڌي نالو ”بنڀور“ مشهور ٿيو ۽ ٻاهرينءَ دنيا ۾ ”ديبل“ جي نالي سان سڏجڻ لڳو.) اڄ ان جا کنڊر ٺٽي ضلعي ۾ گهاري جي ڳوٺ کان ٻہ ميل کن اولھہ طرف آھن.
Banbhore is located on the Northern Bank of Gharo Creak, 65 Kilometre East of Karachi. This is one of old cities in Sindh, where Sassi was born.
بيتن ۽ وائين ۾
- ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، ھاڙِھي ھَڏِ مَ ھَلُ، ڪُوڙِي ڪِجِ مَ ڪَڏِھِين، سَچِي ڳالِهہ مَ سَلُ، جانِبَ لاءِ مَ…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، ڪَرِ ڪو واڪو وَسُ، ليڙَنِ جو لَطِيفُ چئَي، ڏُونگَرِ اَٿَئِي ڏَسُ، پُنهون ڄامَ پَسُ، سِرَ…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، ڪَرِ ڪو واڪو وَسُ، چَڙِھي ڏاڍين ڏُونگَرين، پيرُ پِريان جو پَسُ، ڏوٿِي ڏِيندا ڏَسُ، توکي…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ڪَرِ ڪو واڪو وَسُ، ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، چَڙھِي ڏاڍين ڏُونگَرين، پيرُ پِريان جو پَسُ، ڏورَڻَ مَنجهان ڏَسُ، پُوندُءِ…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، ڪَرِ ڪو واڪو وَسُ، جِمَ وِرِچِي ڇَڏِيين، سَندو گُنگنِ گَسُ، ڏورَڻَ مَنجهان ڏَسَ، پُوندُءِ ھوتَ…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، اُٿِي رائو ريلِ، ھيڪَرَ اُٿِي ھوتَ لاءِ، ٻَڌُ چِتائي چيلِهہ، ٿَڪِيائِي تُون ٿِيلِهِہ، تَہ پَهچين…[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- واقُفُ جٖي وَڻِڪارَ جا، وانءُ تَنِي جي سَڏِ، نيئِي نِماڻِي نِجُهرو، اوٺِيَنِ پاسي اَڏِ، ساٿِيَنِ سين سَيِّدُ چئَي، لَڏو لَڏي…[ سُر آبڙي - واقف وڻڪار، وڏا وڻ ]
- وَڏا وَڻَ وَڻِڪارَ جا، جِتِ چَتُون چانگارِينِ، شِيشا لالَ گُلابَ جا، ڇَپَرِ ڇاٽارِينِ، مَنزَلُون مَيَنِ جُون، مَعذُورِ کي مارِينِ، جيڏِيُون…[ سُر آبڙي - واقف وڻڪار، وڏا وڻ ]
- چُڪَسِ سَڀَ چَئِي، ماڻُهو شَھَرَ ڀَنڀورَ جا، سا موٽِي ڪِيئَن مُئِي، جَنھِن جو جانِبُ جَتَ وَٺِي وِئا.[ سُر آبڙي - سُک، ڏُک ۽ ارادا ]
- ڀَڄِي جانۡ ڀَنڀورَ کان، ڏُونگَرُ ڏورِئو مُون، ڪاھي رَسِيَسِ ڪيچَ کي، جِتي پاڻَ پُنهون، سَڀَتِ آھِين تُون، قَضا ڪَندين ڪَنِ…[ سُر آبڙي - سڀ ڪجهہ سندي اندر ]
- ڏِنا جِيئَڻَ لاءِ جيڏِيُون، ڏيرَنِ مُون کي ڏُکَ، ڀَڳِيَسِ جان ڀَنڀورَ کان، سُورَ مِڙيئِي سُکَ، لَٿِي مُون تان لُکَ، پُنهون…[ سُر آبڙي - سڀ ڪجهہ سندي اندر ]
- ويئِي سُونھَن سَسُئِيءَ جِي، پُنهون ٿِيَسِ پاڻَ، سَڀَنِي جِي سَيِّدُ چئَي، آھي اِتِ اُماڻَ، ڀَنڀورَ جا ڀاڻَ، آڏا عَجِيبَنِ کي.[ سُر آبڙي - سڀ ڪجهہ سندي اندر ]
- ڪَرَھا مَ ڪاھِيو مِيان ڪيچِي، آئُون آرِياڻِيءَ عَرَضُ چَوَندِي، ڪَري ھوتَ ھَلَڻَ جِي، لُوٺِيءَ کي مَ لَڄايو، وَسِيلو وِلِهِيءَ جو،…[ سُر آبڙي - وايون ]
- مُون کي جَهلَ مَ پايو، جيڏِيُون آئُون ھَلَندِي ھوتَ ڏي، ھِيءُ جو بارُ ڀَنڀورَ جو، لوٺِيءَ تان سَڀَ لاھِيو، آھي…[ سُر آبڙي - وايون ]
- ھاڻِ جِيئان جيڏِيُون، زُلفَ زافُ ڪِياسِ، ڪاڪُلَ آئُون ڪُٺِياسِ، ڀَنڀورَ جو.[ سُر معذوري - ڪاڪل ۽ جيسرميرياڻيون ]
- پيئِي ٿِيي پِيمالُ، سا مُنڌَ مَري نَہ جِيئي، ڀورِي ھِنَ ڀَنڀورَ سين، ھَڏِ نَہ ڳَرَھي حالُ، لالَڻَ جو لَطِيفُ چئَي،…[ سُر معذوري - اڌر نڌر ۽ ھيڪلي ]
- جيڏِيُون جاجَڙَ لائِي، جِيءَ جَتَنِ سين، سا سَرَتِيُون سِيباڻِئامِ، تَنھِن جِيئَڻُ جالَ ڪِئومِ، مَھَرَ جا مَيَنَ جِي، سَنجهي ھَٿِ ھُيامِ،…[ سُر معذوري - وايون ]
- اِيندو ھوتُ ڇَپَرَ جو ڄامُ، جيڏِيُون ڪِينَ ڇَڏيِندو ڪَڏِھِين، وِھان ڪِيئَن ڀَنڀورَ ۾، ڪَري مَنُ مُدامُ، ڪاھي رَسَندِيَسِ ڪيچَ کي،…[ سُر معذوري - وايون ]
- تَنَ مَنَ مَنجِهہ تَنوارَ، ھو يارَ، سَدا آھي سِڪَ جِي وو، تِيئَن چُڻِڪَن چِتَ ۾، جِيئَن سا گَهنڊِيءَ لارَ، لَڳِي…[ سُر معذوري - وايون ]
- سُرَھِي مَنجهان ساٿَ، آئِي بُوءِ ڀَنڀورَ کي، بِيٺا بازارِنِ ۾، لائي جَتَ جَباتَ، سَندِيءَ ھوتَ حِماتَ، ڪيچان پَھتو قافِلو.[ سُر ديسي - ڪيچان آيو قافلو ]
- ڇَپَرِ ھوتَ پُنهونءَ جِي، جَڏھِن پيئِي ڇا، راڻَنِ ۾ رُڻِڪو ٿِئو، دَرِ دَرِ پيئِي دانھَن، ساٿَ آيو سَرواڻُ، اَدِيُون اَڄُ…[ سُر ديسي - ڪيچان آيو قافلو ]
- بَرَ مِڙَئِي بُوءِ، ڇَپَرَ ڇَٽُون مُڪِيُون، اَچِي آرِيءَ ڄامَ جو، لَڙِيو ساٿُ صُبوحِ، ٻَھَ ٻَھَ ٿِي ڀَنڀورَ ۾، ھَنڌَ مِڙيئِي…[ سُر ديسي - ڪيچان آيو قافلو ]
- ديسِي سيڻَ ڪِجَنِ، پَرَديسِي ڪِھَڙا پِرِين، لَڏِئِو لاڏُوڻا ڪَرِئو، موٽِئو ڏيھَ وَڃَنِ، پُڄاڻا پِرِيَنِ، ڪِجي بَسِ ڀَنڀورَ کان.[ سُر ديسي - وديسي وَرُ ]
- گولِي ٿِي گُذارِئان، تَہ مُون وَڏو ڀاڳُ، رَتو روئِي پِرِينءَ کي، وِڌُمِ ٿي ويراڳُ، جَنِ ھِتي ھوتُ وِسارِئو، سي مَهِندِ…[ سُر ديسي - دانھُون ڪُوڪُون ]
- ٻيلِي ناھِ ڀَنڀورَ ۾، تَنھِن سَسُئِيءَ جو صَحِي، ڏَمَرُ ڏيرَنِ مَنَ ۾، ڪَندا مُنڌَ ڪُھِي، لَنگهائي لَطِيفُ چئَي، کَڻِجِ ڄامَ…[ سُر ديسي - واٽُون ۽ سُور ]
- ڏانگهَنِئُون ڏيرَنِ، جي ھُوندَ آندا ٻَڙِدَ ڀَنڀورَ ۾، کُڙِيءَ کُڙِڪو اُنِ جو، سُتي سُئو سَڀَنِ، ھَڻِي چِيلَ چَرا ڪِئا، وَھِ…[ سُر ديسي - اڱڻ مٿي اوپرا ]
- ڪاڏي مُنھُن مَڪرانَ جو، ڪيڏانھَن ڪيچُ ٿِئو، ھِھَڙو ساٿُ ڀَنڀورَ تان، ڪَڏِھِين ڪونَہ پِئو، ڪوھِيارو ڪامَ ھَڻِي، چوري چِتُ وِئو،…[ سُر ديسي - اوٺي اُٻھرا ]
- پُنهونءَ سين پِرتِ جو، ڪو جو پيچُ پِئومِ، ڀَنِڀي ھِنَ ڀَنڀورَ ۾، وِھَڻُ وِھُ ٿِئومِ، مِتِيُون موٽَڻَ سَندِيُون، ڪاڪِيُون ڪِيمَ…[ سُر ديسي - ڏيرن ناھي ڏوھ ]
- ٻاروچي سان ٻَڙِي جيڏِيُون، ھيڪَر ٿِيان ھيڪاندِي، چَڙِھِي نَہ سَگهان چوٽِيين، يارَ بِنان دِلِ ماندِي، پورِھِيَتِ پُنهونءَ ڄامَ جِي، باندِيَنِ…[ سُر ديسي - جبل ڏي نہ جواب ]
- ويندِيَسِ ڪيچِ ڪَھِي، سيڻَنِ ساڻُ صَحِي، ڀينَرُ آئُون جِيئَندِيَسِ تان نَہ جَتَنِ ري، وِھان ڪِيئَن ماٺِ ڪَري، ھيڏو سُورُ سَھِي،…[ سُر ديسي - وايون ]
- ڇا کي ٿا ڪَرَھَ قَطارِئو، واڳَ وَٺِي وَرُ وارِئو، مُون نِماڻِيءَ تان ڪِينَ چَئو، سائِينءَ ڪارَڻِ سُپِرِين، دوسِتَ دَرسَنُ ڪارِئو،…[ سُر ديسي - وايون ]
- آئُون تي ڇُلان مَٿي ڇَپَرين، جي ٻاروچي ٻاجَهہ گهَڻِي، آئُون پَنھِنجي پِرِينءَ سين، ويندِيَسِ واڳَ وَڻِي، مَرُجان پوئِيمِ مُنھَن ۾،…[ سُر ديسي - وايون ]
- ڪِھَڙي آندين سانگَ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، اوٺِيَنِ اُٺَ پَلاڻِئا، تاڻي ٻَڌائُون تانگَ، جِيءَ جَڙَھُيَمِ جَنِ سين، سي پِرِين ٿِئا پاَسانگَ،…[ سُر ديسي - وايون ]
- آلوڙو اَکِيُنِ، آيَمِ نِنڊَ اَڀاڳُ کي، ھاڻي ھِنَ ڀَنڀورَ ۾، گهارِيان ڪارَڻِ ڪَنِ، اَدِيُون اوٺِيَڙِنِ، مُون ھِنيَين سين ھاڃو ڪِئو.[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
- ڏُونگَرَ ڏوراپو، پھرِين چُندِيَسِ پِرِينءَ کي، پَھَڻَنِ پيرَ ڏُکويا، تَرِيُون ڇِنِيُون تو، رَحمُ نَہ پِيُئِي رُوحَ ۾، قَدُرُ مُنھِنجو ڪو،…[ سُر ڪوھياري - ڪوھ سان ڪچھري ]
- مُون کي ڇَڏِ مَ ڇَپَرين، ھوتاڻِي ھِنَ ھَنڌِ، تو سين پُوندِيَسِ پَنڌِ، ڏِيندِيَسِ باھِ ڀَنڀورَ کي.[ سُر ڪوھياري - اُڊڪا ۽ ايلاز ]
- ھَلَڻُ سَھان نَہ ھوتَ جو، وَڃَڻُ مَ وارِئو، رَھو راتِ ڀَنڀورَ ۾، تان گهَڙِي ھِتِ گهارِئو، مَعذُورِ مَ مارِئو، سِڪِي…[ سُر ڪوھياري - لاچارگي ۽ ساھس ]
- گِلا ڪا مَ ڪَري، مُنھِنجِي شَھَرَ ڀَنڀورَ ۾، جَنھِن وَڻَ ھيٺان ھَلِئا، سَڄَڻَ سانگُ ڪَري، لامُون تَنھِين وَڻَ سَندِيُون، لوڏِيان…[ سُر ڪوھياري - وايون ]
- آڻي لِکِئي لَنئُن لائِي، آئُون ڪا جوڙَ جَتَنِ جو، ٻَڙِي جيڏِيُون، آئُون ڪا ڪُڙُمُ ڪيچِيَنِ جو، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ھَلِئا، ڪَھَلَ…[ سُر ڪوھياري - وايون ]
- آتَڻُ اورانگهي وِئا، ڪَري ڪَمِيڻِي ڪِيئَن، ھاڻي گُهرِجي ھِيئَن، جِيئَن ڏِجي باھِ ڀَنڀورَ کي.[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
- آتَڻُ اورانگهي وِئا، پُٺِيءَ توڏَنِ تاڻِ، ويھُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾، ھُنِ پُڄَندي ھاڻِ، رائي ۾ رِھاڻِ، ھَلُ تَہ ٿِئي…[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
- ڀَنڀورَ جَنِ سُکَنِ، مُون کي ساٿان کارِئو، ھاڻي ساڻُ ڏُکَنِ، تان ڪِي ڏُونگَرَ ڏورِئان.[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
- ڪُلِهين ڦاٽو ڪَنجِرو، مَٿو اُگهاڙو، مُنھِنجو ڪُڄاڙو، ڀينَرُ ھِنَ ڀَنڀورَ ۾.[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
- ڀينَرُ ھِنَ ڀَنڀورَ ۾، دوزَخَ جو دُونھون، سَوارو سُونھون، پُڇِي پُورِجِ سَسُئِي.[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
- ڀينَرُ ھِنَ ڀَنڀورَ ۾، گهايَلِ ٿِي گهارِيان، سَڄَڻَ جي سانگِ وِئا، سيئِي ٿِي سارِيان، سي ڪِيئَن وِسارِئان، جي وَٽان مُون…[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
- وَرُ لَڪَنِ جِي لوڏَ، گهورِيا سُکَ ڀَنڀورَ جا، جي تُون اَمَڙِ آڇِيين، سي مُون ڪَمِ نَہ اَچَنِ ڪوڏَ، ھِنيَين مُنھِنجي…[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
- ليڙَنِ لَنگِهي لَسَ، مانباڻِئان مَٿي ٿِئا، وَٺِي وَرُ واٽَ ٿِئا، پُنهون ڄامُ پَھَسَ، ھُئا وَڏِي وَسَ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾.[ سُر حسيني - ٻاروچا، فراق ۽ وصال ]
- وَڏِي وَسَ ھُئا، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، وَڃِي ڏُورِ پِئا، سانگَنِ لَڳِي سُپِرِين.[ سُر حسيني - ٻاروچا، فراق ۽ وصال ]
- مُون سَڏِيندِي سَڏَڙا، ساٿِي سَڏَ نَہ ڏِينِ، وِلهِيءَ جي وَٿاڻَ تي، توڏَ نَہ تَنوارينِ، ھيڏا ھاڃا ٿِيَنِ، بُري ھِنَ ڀَنڀورَ…[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
- اللهَ واري آڻِ ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، جَنِي جي رِھاڻِ، گهَڻو اُڪَنڊِي آھِيان.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
- آيا آسَ ٿِئامِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، پَسِي پَھَرَ پُنهونءَ جِي، نُنھِن سين نيڻَ ٺرِيامِ، گُوندَرَ وِسَرِئامِ، سُکَنِ شاخُون مُڪِيُون.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
- اَچِئو مَرُ اَچَنِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، پُٺِيءَ لَڳِي جَنِ، ڪَمِيڻِي ماڻُهو ٿِي.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
- مَٿان جِيءُ جَتَنِ، گهورِئو گهوري سَسُئِي، پازِي جِي پُنهونءَ جا، ڪارُون ڪَري کي تَنِ، ڪيچِ مَتان ڪا ڪَنِ، بي شُڪِرِي…[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
- لَڳِينءَ لاڳاپي، ڀورِي مُنڌَ ڀَنڀورَ جي، پِرِين وِڃايُئِي تي، ڏُکِي ڏورِيين ڏُونگَرين.[ سُر حسيني - ڇپر، لوٺيي، حُج ۽ ھاءِ ]
- ڪاروُن جِيئَن ڪِجَنِ، تِيئَن تو آيَلِ نَہ ڪِئا، موٽِي مَسَ اچَنِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾.[ سُر حسيني - وڳ قطارون ۽ ڪاروُن ]
- ڏِيندِيَسِ ماھُ مِرُنِ کي، آئُون ذَرا جِيءُ ڪَري، اي ھوتا، ڏيئِي باھِ ڀَنڀورَ کي، آئُون آيسِ تو ڳَري، آرِياڻِيءَ پُنهونءَ…[ سُر حسيني - وايون ]
- جانۡ تُون وَڃين ڪيچِ ڪَھِي اي اَدا، ڏِجِ پارانڀو پِرِينءَ کي، مُون مُٺِيءَ مَٿان ڪيتِرا، وِئَڙا ڪانگَ لَنِئي، آئُون ڦوڙائِي…[ سُر حسيني - وايون ]
- ھوتَ ھاڙِھي جا بَلوچَ، ڙي بَلوچَ، موٽِي آءُ ڀَنڀورَ ۾، سِڪِي جَنھِن سَڱُ ڪِئو، لِڪِي وِچان لوڪَ، ماڻُهو ڏيِنِمِ ميھَڻا،…[ سُر حسيني - وايون ]
- ڪيچِي ڪَندا ڪوھُ، مُون مُئي کان پوءِ، اَچِي ماءُ ڀَنڀورَ ۾، ھاڻِ نَہ جِيئان جيڏِيُون، جِيئَڻ جاڙَ ٿِئو، پَٻُ پارَسَ…[ سُر حسيني - وايون ]
- اللهَ واري آڻِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، نِھارِيندِيَسِ نِڪَڻِي، ڪوھِيارِي جي ڪاڻِ، ڪَندِيَسِ ڪوھِيارَل سين، رائي مَنجِهہ رِھاڻِ، رِڻُ جهاڳِندِيَسِ راتِ…[ سُر حسيني - وايون ]
- وِھان ڪِيئَن ڀَنڀورَ ۾، مُنھِنجو ساھُ وَھِيو سيڻانِ آيَلِ آيَلِ! مادَرِ پايو مُنڊِيُون، ڪُوڪِيان وَرُ ڪيڻانِ، سو ڪِيئَن ھِينئَڙو جَهلِئان،…[ سُر حسيني - وايون ]
- ھاڙھي ويندا ھوتَ مُئيءَ جا، آيَلِ جِيجَلِ آن ڪي ڏِٺا، بَرَ ۾ بِرَھمَڻِ کي، ڇَپَرِ تان نَہ ڇَڏِيندا، موٽِي ھِنَ…[ سُر حسيني - وايون ]
- جَنھِن جو ڌَڻِيانَ ڌارَ، ٻيلِي ناھِ ڀَنڀورَ ۾، ڪَمِيڻِيءَ جِي ڪانَہ ڪِي، ساٿَ لَڏِيندي سارَ، عالَمَ جا سَردارَ، وارِجِ واڳَ…[ سُر بروو سنڌي - دل جو دلبر ]