سمجهاڻي

اهي ٽيئي يعني هڪ ساز جو آواز ٻيو ڪپڻ وارو ڪات ۽ ٽيون راءِ ڏياچ جو ڪنڌ، اهي سڀ همراز ۽ هڪ ٿي ويا (ذات ۽ صفات جو هم آهنگ ٿيڻ) . (راءِ ڏياچ مڱڻي کي مخاطب ٿي چيو) پر تنھنجي هتي هلي اچڻ جو احسان سڀني کان وڌيڪ آهي. اي چارڻ، الله جو شڪر ۽ ساراھ ٿو ڪريان جو تو مون کان رڳو مٿو گهريو. (جيڪو مون وٽ آهي، ڏيئي سگهان ٿو ۽ ڏيان ٿو، پر جي ڪا اهڙي شيءِ گهرين ها جيڪا مون وٽ نہ هجي ها تہ وڏو لاچار ٿي پوي ها. ن.ب)
[مثنويءَ ۾ ذات ۽ صفات جي وحدت يا ٻين لفظن ۾ تعنيات جي کڄي وڃڻ واري مفھوم کي ڪيترن ئي نمونن سان بيان ڪيو ويو آهي. هڪ هنڌ چوي ٿو:
هم تو شاه هم تو لشکر هم تو بخت،
هم تو نيکو بخت باشي هم تو بخت.
(دفتر چهارم، ب- 1108)
معنيٰ: تڏهن تون پاڻ بادشاھ آهين، لشڪر آهين ۽ پنھنجي قسمت پاڻ آهين، تون ئي پاڻ نيڪ بخت بہ آهين تہ پنھنجو بخت بہ پاڻ آهين.]

[ شارح: ڊاڪٽر عبدالغفار سومرو ]