سمجهہ، فهم، عقل. ذهن، چيتو، دماغ، ٻُڌِ. خيال، ڌيان، توجھ. وِيچار. دل، من. نيت، ارادو.

Mind, brain, heart, inner being

• سَڀَڪا پِريان ڪُون پُوڄي، نِينھُن نيڻين ڳُڻُ ڳالِهہ وو. جَا چِتايَمِ چِتَ ۾، سَڄَڻُ سا ٿو ٻُجهي. لاتِ جَا لَطِيفَ…[ سُر ڪلياڻ - وايون ]
• راتِ سَھائِي ڀُون سَنئِين، پِرتِ نَئِين پَنڌُ پُورِ، مَيا مَحبُوبَنِ جي، ھَلِي وانءُ حُضُورِ، جي چُڻِڪَن چِتَ ۾، سي ڪِيئَن…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• ڪَرَھي کي ڪَئِين، جان وِڌَمِ پَيندَ پَلَڻَ جا، ليڙو لاڻِيءَ کي چَري، نِيَرَ ساڻُ نَئِي، چانگي سَندي چِتَ ۾، ڪا…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• مانَ پُڇَنَئِي سُپِرِين، چِتَ ۾ ڪَريجِ چيتُ، سِڙَه ڌُئاري صافُ ڪَري، صابُڻَ ساڻُ سُفيتُ، سامُونڊِي سُچيتُ، ٿِيءُ تَہ پَھچين پارَ…[ سُر سريراڳ - تياري ۽ ساٺ ]
• مانَ پُڇَنَئِي سُپِرِين، چِتَ ۾ چيتاريجِ، ڇَڏِجِ ڪائي ڪَچَ کي، ڪُوڙُ مَ ڪَمائيجِ، وَکَرُ وِھائيجِ، سَڀَ سوداگَرَ سَچَ جو.[ سُر سريراڳ - تياري ۽ ساٺ ]
• ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي صاحِبُ سَنواري، دَنگِي اِنَ دَرياھَ ۾، ھَلائي ھاڪاري، طَرازُون تاري، سُتَڙِ سَڀَيئِي ڪَري.[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي سَنواري صاحِبُ، ڪَڍي اُونِهي ڪُنَ مان، اِيءُ آگي جو عَجَبُ، اِيءُ سائِينءَ جو سَبَبُ، جِيئَن…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي اللهُ ڪَري، پاڻِهين وِجِهي ڪُنَ ۾، پاڻِهين ڪَنڌِي نِئي، سُتَڙِ سي ڍوئي، جٖي تَڙِ تَوائِي…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي جا ڪَري اللهُ، پاڻِهين وِجِهي ڪُنَ ۾، پاڻِهين اُڪاري اوڙاھُ، تَنھِن واحِدَ کي واھَ، جو…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي ڪَري جوڙَ جَبارُ، پاڻِهين وِجهي ڪُنَ ۾، پاڻِهين اُڪاري آڌارُ، جَھازُ جَوھَرِيءَ جو، تَنھِن کي…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• مَدِيُون ڪَندي مانَ، ڪَنِي ڪَڏِھِين نَہ ڪِئا، چَڱِيُون جَنِ جي چِتَ ۾، سي ھَڏِ نَہ ٿِئا حَيرانَ، جي جَنِي جا…[ سُر سريراڳ - صراف ۽ جوھري ]
• وِيندي مُنڌَ ميھارَ ڏي، ڪَري ڪانَہ نِھارَ، ھِنَ کي چُڻِڪَن ٿا چِتَ ۾، ساھَڙَ جا سِينگارَ، سا ڪِيئَن ھُنَئان ڌارَ،…[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
• جيڏاھَن چِتَ چاھُ گهَڻو، آرُ پِہ اوڏاھِين، وَڃي وَھُ واڪا ڪِئو، تِکو تِھائِين، ميھارُ مِلائِين، لَهرِنِ ۾ لَطِيفُ چئَي.[ سُر سھڻي - آڌيءَ اڌاڻ، ڏم ڏھڪار ]
• وَڃان ڪِيئَن وَرِي، ھُوندَ ريءَ چئَي رَھِي رَھان، دُونھِينءَ پاسِ دوسَ جي، ماڳھِين پُئانَ مَرِي، نَہ صُورَتَ نَہ سُونھَن ڪا،…[ سُر سھڻي - تران، سڀت، ڏٺي ڏينھن ]
• تَنَ مَنَ مَنجِهہ تَنوارَ، ھو يارَ، سَدا آھي سِڪَ جِي وو، تِيئَن چُڻِڪَن چِتَ ۾، جِيئَن سا گَهنڊِيءَ لارَ، لَڳِي…[ سُر معذوري - وايون ]
• جَڏھِن ڀيڄ ڀِني، تَڏِھِين اوٺِيَن اُٺَ پَلاڻِئا، مَهارُون مَيَنِ جُون، وِئا ڇوڙائِي ڇِني، اَدِيُون ڳالِهہ اِنِهِي، مُون کي چُر ڦُر…[ سُر ديسي - اڱڻ مٿي اوپرا ]
• ڏاگهَنِ ڏيرَنِ ساڻُ، ڪَرَھَنِ ڪيچِيَنِ ساڻُ، مَتان ڪا ڀُلِي لَنئُن لائي، آئُون سُتِي ھُو ھَلِئا، وِيَڙا ڪَرَھَلَ ڪاھي، آسَڻَ مَھِندان…[ سُر ديسي - وايون ]
• سُورَنِ لَڌو سَنجُهہ، پاڻِهين پيھِي آيا، ڪَنھِن کي ڏِيان مَنجُهہ، مَرُ ٿا چِڻِڪَنِ چِتَ ۾.[ سُر حسيني - سُور ۽ ڏکن ماري ]
• ٻاروچا ٻِئا گَهڻا، مُنھِنجو اَٽَلُ آرِياڻِي، چُونڊي رَکِيُمِ چِتَ ۾، ساڄَنُ سُڃاڻِي، ٿَڪِيءَ کي ٿَرَنِ ۾، پَهچائي پاڻِي، جا وِندُرِ…[ سُر حسيني - ڏورِڻ ۽ ڏسڻ ]
• ٻيلي ٻَئِي پارَ، جانۡ مُون نيڻين گهَڻو نِھارِئا، چوري رَکِئَمِ چِتَ ۾، ڏِسِنِ جا ڏاتارَ، تانۡ ھِيءُ سِرُ توھان ڌارَ،…[ سُر سورٺ - حاضر آھي سِر ]
• ڪَنھِن جَنھِن سَناسِي سُورَ جٖي، وَتَنِ ۾ وَھلُورَ، ٻَھَرِ ٻولِيءَ ٻِيءَ ڦِرَنِ، گَهٽَ ۾ گهايَلَ گهُورَ، چِتَ جَنِي جا چُورَ،…[ سُر رامڪلي - ڪن ڪٽ ڪاپٽ ڪاپڙي ]
• مُونا طُورُ سِيناءَ، سَندا سَناسِيَنِ، طالِبُ المولىٰ مُذَڪِرُ، اِيءُ ڪَلامُ ڪِئائُون ڪَنِ، سُکَنِ کي سَڀَين پَرِيين، ٻُجهِي ڏِنائُون ٻَنِ، اَلِفَ…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• نانگا نِنڊ نَہ ڪَنِ، لوچَنِ لاءِ پِرِيَنِ جي، باھِيُون بيراڳِيَنِ جُون، ڀِنِيءَ ڀَڙِڪا ڪَنِ، ھلو سيڪيُون ھَٿَڙا، مَٿي تَنِ مَچَنِ،…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• ڏَمَرِئو تَہ ڏي، پَرَچِئو تَہ پاٽَ ڀَري، جُنگَ جَکِري کي، ٻَئِي چَڱِيُون چِتَ ۾.[ سُر بلاول - مجوسِي، ڄام ۽ جادم ]
• رِيڌِيئَن پَسِي رَنگُ، ھُو جو مَٿي مَڻيي، ڀورِي ڪِئوءِ نَہ ڀَنگُ، چَنيسَرَ جو چِتَ ۾.[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• چَنيسَرَ جي چِتَ ۾، ڪِي جو اَڳُ ھو، مَڻيي سَندو مامِرو، تِھان پوءِ ٿِئو.[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• چَنيسَرَ جي چِتَ ۾، ڪا جَا اَڳُ ھُئِي، مَڻيي سَندِي ڳالِهڙِي، تِھان پوءِ ٿِي.[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• لِيلان لَکَڻَ پانھِنجا، سارِجِ سَڀَيئِي، وَرَ سين وِڙِھِئو اُٿِيين، ڏوراپا ڏيئِي، نَہ ڄاڻان ڪيھِي، چَنيسَرَ جي چِتَ ۾.[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
• ڪانڌَ ڪَمِيڻِي آھِيان، ھَلايان نَہ حُجَتَ، چَنيسَرَ جي چِتَ، ڪَٽُ نَہ لايان ڪَڏِھِين.[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
• ٻُجهان ٻاجَهہ ٿِي، ٻاجهاڻو ٻيلي ڌَڻِي، سَٻَڙَ سا سُئِي، جا چارَڻَ جي چِتَ ۾.[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
• اُڀِرئِو تارو، اُٿِي وَرَ وِھاڳُ ڏي، سَٻَڙُ رِيسارو، چِتَ پَرَکي، مڱڻين.[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
• چائُتِ رَکِي چِتَ ۾، سَنُهو ڪَتِيو جَنِ، تَنِ جو صَرافَنِ، دُڪو داخِلُ نَہ ڪِئو.[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
• چَرَکو پَنھِنجي چِتَ ۾، ڀَيءَ ڀيرِيو جَنِ، توڻي ڪِينَ ڪَتَنِ، تَہ بِہ ڪانڌُ اُنِ جو ڪوڏِئو.[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
• جَو ڏيھَ ڏاڏاڻِئان آيو، پيرين تَنھِن پُئان، سانگاتُوءَ سَيِّدُ چئَي، سَندِيُون چِتَ چُئان، ھِتي تان نَہ ھُئان، حَرَفَ لَٿي ھيڪَڙي.[ سُر مارئي - ڏيھ ڏاڏاڻي جي خبر ]
• مَحَلين ماندِي مارُئِي، ڏِٺِيَمِ مُنھِن مَلُورَ، اَڻَڀو سَڻَڀو نَہ ڪَري، سُونھَن وِڃايَسِ سُورَ، پِئَسِ لوھَ لَطِيفُ چئَي، لَٿَسِ ڪوڏَ ڪَپُورَ،…[ سُر مارئي - سَوڙ سمهڻ، مينڍا ڌوئڻ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، وِسِرَنِ ڪِينَ وَري، ڳَنان عَھَدَ اَلَستَ جي، ڪِ تِھائِين پَري، لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ، مارُئِي…[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، وِسِرَنِ ڪِينَ وَري، جَنِ ٿي پَيَ پِيارئو، مَنجهان سِڪَ سَري، پُسِيءَ پاندُ ڀَري، مانَ فاتِحا ڪَنِ…[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻڪَنِ چِتَ ۾، وِسِرَنِ ڪِينَ وَرِي، تَنِ وَنھِيَنِ ويڙِهيچَنِ جِي، سِٽائِي سَري، ٿَرَ ۾ ٿوڪَ ڌَري، اُٺي وِئَڙا اُڪِرِي.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، گهارِينِ مَٿي گَهٽَ، کِھَ مانڌانُون مَکِڻِي، ڍوئِينِ پاسي ڍَٽَ، پَنوَهارَ ڪي پَکَڙين، وَڃِي ڪَرِيان وَٽَ، ساڻيھَ…[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، سَدا مَنجِهہ سَرِيرَ، لَڏي ڪَنھِن لوءِ وِئا، مارُو مَنجِهہ مَلِيرَ، ويٺِي پُوڄِئان پِيرَ، مانَ مِلَنِمِ ڪِڏِهِين.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻڪَنِ چِتَ ۾، سَڄَڻَ سَدائين، عُمَرَ سُڻان مَ اُنِ جِي، نِٻَرُ نِلائِي، مُون کي مِلائِين، مارُو ڄامُ مَلِيرَ جو.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، هِينئَڙي نِتُ هُرَنِ، لَيْسَ ڪَمِثْلِهِ شَيْءٌ ، پَسَڻُ اِيءُ پِرِيَنِ، پَکا پَنوَهارَنِ، نيئِي اَڏِئا نانھِن ۾.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، هُرَنِ مَنجِهہ هِينيين، لُطِفُ ٿِئو لَطِيفُ چئَي، مِھرَ ڪِي مِيين، ڏُکِيءَ کي ڏيِين، سَراهِيُون ساڻيھَ جُون.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻڪَنِ چِتَ ۾، هُرَنِ مَنجِهہ هِنيان، ڪَڍُ بَندِياڻِي بَندَ مان، موڪَلَ ڏي مِيان، وَڃِي ڏيھِہ ڏِيان، کِيرُون کَٿيرِنِ کي.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• چُرَنِ چُڻِڪَن چِتَ ۾، رَهِئا اَندَرِ رُوحَ، اُٺي وِئَڙا اُڪِرِي، مارُو مَٿي مُوهَ، ويرُون وِلوڙَنِ سَندِيُون، سارِئان گهَڻو صُبوحَ، وَرُ…[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• سِنجي سِنجي کُوهَ، ويڙهي وِئا وَرَتَ، مِيان مارُوئَڙَنِ جِي، هِينئَڙي مَنجِهہ حَيرَتَ، چُڻِڪَن اَندَرِ چِتَ، سانبِيَڙا ساڏَويُون.[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• سي ٿاريلا ٿَرِ ٿِئا، جٖي مان گَهٽُ گُهري، وَطَنُ، وَسَ، وَسندِيُون، هِينئَڙي نِتُ هُري، اَندَرِ چِتَ چُري، مُون کي وِرھُ…[ سُر مارئي - جھ سي لوڙائو ٿئا ]
• اَڄُ اوٺِي آيو، ڏيھَ ڏاڏاڻِين ڏانھَن، اُٺا مِينھَن مَلِيرَ ۾، ٿِئا گَرِيبَنِ گاهَ، عُمَرَ کي اللهَ، ڪا چَڱِي وِجِهجِ چِتَ…[ سُر مارئي - کائر ڏانھن کڻي وئا ]
• اُڏَءُ آڏِتُ اُڀِرِئو، وانءُ وِھاڻِيءَ ڀَؤُنرَ، سي چيتاريجِ چِتَ ۾، جٖي ڪَنڊا ڌاري ڪَؤُنرَ، مَتان مارِينَئِي ٽَؤُنرَ، تو لَنئُن لَڳو…[ سُر ڪارايل - پاڙون پاتار ۾ ]