Lexical Density of the verse, for usage of Artificial Intelligence (AI) & Computational linguistics
| Number of words: | |
|---|---|
| Lexical Words:* | |
| Non-lexical words:** | |
| Lexical Density: |
* Words of Noun, adjective, verb & adverb
** Words of Pro-noun, post-position, conjunction & interjection
ڀٽائي پيڊيا جو واٽس ائپ چئنل فالو ڪريو
- سُر سارنگ جَي بادل نيڻ ۽ مينھن جو بيت
ڀَرِيائِين ڪُنَ ڪِراڙِ جا، وَٺو وارِياسو،
ماکَرِيءَ تان موٽِئو، ڏيئِي پَيَ پاسو،
کُوري تي کِوَڻِيُنِ جو، ٿِئو چَڱو چَوماسو،
خالِقَ ڪِئو خاصو، چِيھَو چُکِيءَ ڪَنڌِيين.
رسالن ۾ موجودگي: 72 سيڪڙو
سمجهاڻي
سانوڻ جي مينھن ڪِراڙ ڍنڍ جا اونَهان پاسا تہ ڀري ڇڏيا بلڪ ٿر جي وارياسي ۾ بہ خوب مينھن پيو. اتر جي ڪنڊ واري کنوڻ چوماسي (چئن مھينن وارو مينھن جون، جولاءِ، آگسٽ ۽ سيپٽمبر) جو چڱو چوکو يعني ججهو مينھن آڻي ڇڏيو. اهو برڪت ڀريو مينھن ”ماڪاڻيءَ“ (ماڳ)، تان موٽ کائي ”پھيءَ“ (ماڳ) جي طرف آيو. اپائڻھار ”چکيءَ“ (ماڳ) جي ڀرپاسن تي چيھو گاھ تمام گهڻو ۽ جام پيدا ڪري ڇڏيو.
[ شارح: ڊاڪٽر عبدالغفار سومرو ]
گنج ۾، سرود سارنگ، بيت نمبر : 1824
ڀَرِيَاءٍ ڪُنَّ ڪِرَارِ جَا وَٽُوْ وَارِيَاسُوْ﮶
مَاکَرِيَتَا مُوْٽِئُوْ ڎٖيْئِي پَيَّ پَاسُوْ﮶
کُوْرٖيْتٖيْ کِوَرِنِ جُوْ ٿِئُوْ چَنکٌّہ چَىءُ مَاسُوْ﮶
خَالِقَ ڪِئُوْ خَاصُوْ چِيْهُوْ چُکِيَ ڪَڌِي﮼﮶
ھِي بيت ٻين سھيڙيندڙن وٽ ڏِسو
TRANSLITERATION
सिन्धी देवनागिरी
भरियाईं कुन किराड़ि जा। वठो वारियासो।
माखरीअ तां मोटिओ। डे॒ई पय पासो।
खूरे ते खिवणीनि जो। थिओ चङो चौमासो।
ख़ालिक़ किओ ख़ासो। चीहो चुखीअ कंधियें।
ROMAN SINDHI
bhariyaa'ee'n kun'a kiraarr'ay jaa, wathho waariyaaso,
maakhhari'a taa'n motti'o, dde'ee pae'a paaso,
khhoray tay khhiwanniyun'ay jo, thi'o chango chaomaaso,
khaaliq'a ki'o khaaso, cheeho chukhhi'a kandheen.
TRANSLATIONS
The rains have inundated Kirar lake and then they came in a downpour on the sandy tract. The seasonal lightning has made the monsoon very successful. It visited ‘Makani’ and then rained over the Pub valley. Allah, the Creator has grown ‘chiho’ grass in abundance along the banks of ‘Chukhi’ lake.
Rain filled Karar lake's lowlands, it watered the desert,
Timely lightening has brought a colourful change, Coming from mountain Pabb it passed Makran,
God so ordained that much grass grows on river banks.
Filling Karar it rained on sandy plains,
Timely lightening made the monsoon to pour fully,
Clouds came from "Makaani" and passed by "pub"*
Creator has grown plentiful "Chiho" all along the banks of "Chukhi".
لقد غمر الغيث وديان كرار وأمطر فى الصحرآء.
البرق الموسمي لقد أبرق شديدا لقد تجنب المطر من حبال بب وعاد من ماكاني رب العالمين لقد أنبت على القمم وعلى شواطي الأنهار الاعشاب الجميلة.
ہر طرف ہو رہی ہے پھر برسات
پھر ’مکھی‘ اور ’کراڑ‘ ہیں لبریز
موسم نو بہار آیا ہے
’پب‘ کے گرد و نواح ہیں گل بیز
کیا سہانا سماں دکھاتا ہے
ریگزاروں پہ سبزۂ نوخیز
ترہیں، ’ھڑکی‘، ’گڑنگ‘ و ’ماکانی‘
دور و نزدیک بھر گیا پانی
جھوم کے جھیل کراڑ پر برسی، ریت ہوئی ہے نم،
کیسے ہے گنواں بدریا، برسے ہے رم جھم،
"ماکانی" سے لوٹ کے آئی، "پب" پر گئی ہے تھم،
اس کا ہوا کرم، دیکھ "چکھی" پر "چیہا" پھوٹا۔
داستان اندر ٻيو اندراج
- (بيت) آءُ بادَلِيا ڪِجِ بينِتِي، ڪَونُ…
- (بيت) اَري بادَلِيا تُم اُتِ بَرسَ…
- (بيت) اَڄُ رَسِيلا رَنگَ، بادَلَ ڪَڍِئا…
- (بيت) اَڱَڻِ تازِي ٻَھَرِ ڪُنڍِيُونۡ، پَکا…
- (بيت) بادَلِيا تُم بِين ڪَرُون، سُورَجَ…
- (بيت) جِھَڙِي لالِي لاکَ جِي، تِھَڙِي…
- (بيت) سارَنگَ سارَ لَھيجِ، اللهَ لَڳِ…
- (بيت) سارَنگَ کي سَعيو، توکي سَعيو…
- (بيت) سارَنگُ سِينگاري، وِڄُون وَسَڻَ آيُون،…
- (بيت) سارَنگُ سِينگاري، وِڄُون وَٺِي آيُون،…
- (بيت) ماڻُهو مِرگهَہ مينھِيُون، سارَنگَ کي…
- (بيت) مُندَ ٿِي مَنڊَلَ وَڄَئا، ڳورِي…
- (بيت) مُندَ ٿِي مَنڊَلَ وَڄِئا، آيو…
- (بيت) مُندَ ٿِي مَنڊَلَ وِڄِئا، تاڙي…
- (بيت) مِينھان ۽ نِينھان، ٻَئِي اَکَرِ…
- (بيت) وَسي سارِي راتِ، صُبوحَ جو…
- (بيت) وَسَڻُ اَکَڙِيُنِ جان، جي تُون…
- (بيت) ڀِرِي ڀِٽَ تي آيو، سارَنگُ…
- (بيت) چِيھو چُکِيءَ ڪَنڌيين، ڪِئائِين گَڙنگَ…
- (بيت) ڏَڙَھ رِيا ريجَ ٿِئا، ڪِي…
- (بيت) ڪانڌَ تُنھِنجي پاندَ ري، سَنجهي…
- (بيت) ڪانڌَ تُنھِنجي پاندَ ري، سِيءَ…
- (بيت) ڪُڻِڪَن ڪانڌُ چِتِ ڪِئو، جُهڙُ…
- (بيت) ڪُڻِڪَنِ ڪانڌُ چِتِ ڪِئو، پَسِئو…
سُر جا ٻيا داستان
رسالي جا ٻيا سُر
ھِن سُر جي راڳ بابت
سارنگ راڳ جو جنم سنڌ جي قديمي ٺاٺ ڪافي مان ٿئي ٿو. ھي راڳ اوڍو ۽ کاڍو يعني پنجن ۽ ڇھن سرن جي روپ ۾ سرگم تي ٻڌل آهي. ھن راڳ ۾ گنڌار (گا) جو سر ناھي لڳائبو. ھن راڳ جو وادي سر رکب (ري) ۽ سم وادي سر پنچم (پا) آھي. سارنگ راڳ ۾ ڌيوت جو سر خلاصو ڪري استعمال ۾ آڻبو آهي. دکن جي گرنٿن ۾ ھن راڳ ۾ تيور گنڌار ۽ تيور مڌم جو استعمال ڏيکاريو آھي، پر ھي قانون ھند جي ڪنھن سنگيت يا قانون ۾ لاڳو ناھي. سنگيت پاريجات ۾ شڌ سارنگ ۾ ٻئي مڌم يعني (ما) ۽ (مي) ۽ ٻئي نکاد يعني (ني) ۽ (نا) پڻ راڳي لڳائيندا آھن. ھي مت بہ رواجن شڌ سارنگ جي استعمال ۽ راڳ جي شڪل ٺاھڻ کان غير رواجي ثابت ٿيندي .صحيح شڌ سارنگ جي شڪل ھندستان جي سنگيتڪار چتر پنڊت پنھنجي سنگيت ۾ ھن ريت ڏني آهي:
آروھي: سا، ري، ما، پا، ني، سا
آمروھي: سا،ڌا، ني، پا، ما، ري، سا