ويچارِي بابت
معنيٰ
بي حيلِي، بي وسيلِي، بي واھِي، بيڪس، نڌڻڪِي، بي پھچ، آوس، لاچارِ، عاجزِ، نِڌرِي، آٻالِي، اَڌين. ڪمبخت، نڀاڳِي، بدبخت، ڪرم هيڻ، نامرادِ، نِدورِي، اَدورِي، ڪم نصيب، غريبِ، مسڪينِ، محتاجِ.
Helpless, unfortunate, forlorn.
بيتن ۽ وائين ۾
- سودو اِھوئِي سَفِرو، سو مُون پَلَئِہ پاءِ، وَسَ ويچارِيءَ ناھِ ڪو، آگا عَرَضُ اوناءِ، ريءَ ھَمراھِيءَ ھادِيءَ جي، مُورِ نَہ…[ سُر سريراڳ - تياري ۽ ساٺ ]
- وِئا اوھَرِي اُوءِ، مُون کي ڇَڏي ماڳھِين، جُڳَنِ جا جُڳَ ٿِئا، تِئان نَہ موٽِئو ڪوءِ، گُوندَرُ مارِيندو، ويچارِي وِئَنِ جو.[ سُر سامونڊي - پڳھ ۽ سامونڊين سڱ ]
- گِهڙِي گهَڙو ھَٿِ ڪَري، ٻوڙِيائِين ٻانھُون، ويچارِيءَ وَڏِيُون ڪِيُون، وِچِ دَرياھَ دانھُون، موٽُ مُحِبَ پاھُون، تاڪُنِ تَڪِي آھِيان.[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
- گِهڙِي گهَڙو ھَٿِ ڪَري سانگو ڇَڏي ساھَ، ويچارِيءَ وڏِيُون ڪِيُون دانھُون مَنجِهہ دَرياھَ، ٻَر ٻانھُن ڇڏِئو، وييَسِ چُڪِي واھَ، مَدَدَ…[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
- ٻِيُون سَڀَ گهِڙَنِ ڏِينھَن، ھِيءَ رَوئَي ۽ راتِيان گِهڙي، وَھِ پَيو واھُڙَ تَري، ڪِي نِماڻِي نِينھَن، ميڙائي جا مِينھَن، ويچارِيءَ…[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
- اوراڙِ نَہ پَراڙِ، ويچارِي وَھَ وِچَ ۾، سُڪِيءَ ڏَنِيءَ سُپِرِين، ٻِئو مِڙيوئِي تارِ، تُون گِهڙُ ڪِيمَ نِھارِ، ٻُڏَندَنِ سين ٻاجُهون…[ سُر سھڻي - الست ارواح، کامڻ پچڻ ]
- ھُنَ ڀَرِ نَہ ھِنَ، ويچارِي وَھَ وِچَ ۾، نيڇُ نِھاري نَہ گِهڙي، تَنھِن ۾ پييَسِ تُنَ، اللهَ ساڻُ اَمُنَ، آرا…[ سُر سھڻي - الست ارواح، کامڻ پچڻ ]
- ڪُڻِڪَن ڪانڌُ چِتِ ڪِئو، جُهڙُ پَسِئو جِهڄَنِ، وَرَ ري وانڊِنِ اَڏِئا، پَکا سي مَ پُسَنِ، اُتَرُ ڊاھي اُنِ جا، ڪَنھِن…[ سُر سارنگ - بادل نيڻ ۽ مينھن ]
- ويچارِيءَ وَڻِڪارُ، اَڳُ نَہ ڏِٺو ڪَڏِھِين، مِھرَ نَہ ھُئِي ماڻُهين، ھو سَڀُ ھِندُوڪارُ، جَتُ ڪِيائين يارُ، سُورَنِ ڪارَڻِ سَرَتِيُون.[ سُر آبڙي - واقف وڻڪار، وڏا وڻ ]
- وَڏا وَڻَ وَڻِڪارَ جا، جِتِ جهائُو جهمَرُ جَهرَ، ڪوسا تَپَنِ ڪَڪِرا، ٻِي ڌَمڌَمِ تَپي ڌَرَ، ويچارِي ڏي وَرَ، پيرُ نَہ…[ سُر آبڙي - واقف وڻڪار، وڏا وڻ ]
- پَسو پَراوَنِ، سُورَنِ آڏِي سَسُئِي، پُراڀا پَنھِنجَنِ، وِجَهنِ ويچارِيءَ تي.[ سُر آبڙي - ٿڪيائي ٿر ٿيلهہ ]
- ڇَپَرِ اوتارا ڪَري، ماڻِيائِين مَزا، پَريٽِ کي پَٻَ ۾، ڪارِئو پَنڌُ قَضا، وَسِ نَہ ويچارِيءَ جي، سَندِي رَبَ رَضا، مَٿان…[ سُر معذوري - ڪتا ۽ ڪوھ ]
- پَنڌُ مِڙيوئِي پاڻَ تي، ويچارِيءَ وِڌو، ڏِيلُ تَنھِن جو ڏُکَ سين، سَڀوئِي سِڌو، ھُئَڙُسِ اَڳَ لِڌو، پوءِ ٿِي ڪَري پَنڌَڙا.[ سُر معذوري - ڪتا ۽ ڪوھ ]
- ڏِينھان ڏارِيءَ روءِ، راتِيان روءِ رَتَ ڦُڙا، مَنجِهہ ويچارِيءَ ووءِ، ٻَھران ٻِي ٻِيَنِ سين.[ سُر معذوري - ڪاڪل ۽ جيسرميرياڻيون ]
- آئُون نَہ گَڏِي پِرِينءَ کي، تُون ٿو لَھين سِڄَ، آئُون جي ڏِيئِين سَنِيھَڙا، نيئِي پِريان ڏِجِ، وَڃِي ڪيچِ چَئِجِ، تَہ…[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
- وِلاڙِيو وَڻين چَرِھي، ڏُسڪي مَنجِهہ ڏارَنِ، ڏِئو لَتُون لامُنِ تي، چَڙِهي سِرِ چوٽِنِ، ويچارِيءَ ويساھِين نَہ ڏي، پاڻِي کان پِنبِڻَنِ،…[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
- اَڌَرَ نِڌَرَ اَڀَرِي، ويچارِي وَري، لالَڻَ لَئي لَطِيفُ چئَي، پُرِي پيرَ ڀَري، ڪَمِيڻِي ڪَري، ڪارُون ڪيچَ ڌَڻِيَنِ کي.[ سُر معذوري - اڌر نڌر ۽ ھيڪلي ]
- رَنجَلَ پِئَڙَسِ رافَ، ڪَندي پَنڌُ پَھاڙَ ۾، رَڪَبَ کوڙِئو روھَ تي، ڪَري ڪاھُون مَٿي ڪافَ، آھيسَ عَبدِالْلَطِيفُ چئَي، سِڪَ پِريان…[ سُر معذوري - اڌر نڌر ۽ ھيڪلي ]
- ڪو مُنھُن ڪُٺَلِ آيو، ناھِ ويچارِي وَسِ، ھوتَ تُنھِنجي ھَٿَ ري گولِي ٿِئي نَہ گَسِ، ڏُکُ ڏُکِيءَ کي ڏَسِ، مُوڙِھِيءَ…[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
- ڪو مُنھُن ڪُٺَلِ آيو، وَسِ نَہ ويچارِي، ھوتَ تُنھِنجِي ھَٿَ ري، پَھچي نَہ پارِي، اَچين جي آرِي، پاندُ، جَهلي لَڪُ…[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
- ڪَرِڙا ڏُونگَرَ ڪَھَ گهَڻِي، جِتِ واٽُنِ تي وارِي، پُنهون نِيندَئِي پاڻَ سين، ڪَندَءِ ويچارِي، ھوتَنِ لاءِ ھارِي، ڇا کي ڏُونگَرَ…[ سُر ديسي - ڪرڙا ڏُونگر ]
- ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، اُٺَنِ چَڙِهي اُوءِ، وَڃَنِ ويچارِيءَ سين، ھاڃو ڪِئو ھُوءِ. پُنهونءَ ڪارَڻِ پَٻَ ۾، ڇُلِئو ڇَپَرِ پوءِ، رَندَ…[ سُر ديسي - ڏيرن جو ڏمر ]
- ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، گَسِ ڪَري گورا، وَڃَنِ ويچارِي جا، جَتَ ھَڻِئو جَورا، ٻانڀَڻِ ٻَروچَنِ ري، ڀَڄِي ٿِي ڀورا، ھَي ھِنيين…[ سُر ديسي - ڏيرن جو ڏمر ]
- اَڃا ڪيچُ اَڳي ٿِئو، پيرَ نَہ لَھي پارِي، روئي ٿِي رِڃُنِ ۾، جَهلِئو وَڻَ ٽارِي، نَڪو جانِبُ جوءِ ۾، نَہ…[ سُر ديسي - دانھُون ڪُوڪُون ]
- توڏَنِ موڏَنِ تَڪِڙِي، ويچارِيءَ وائِي، جَتَنِ پانهِنجِيءَ جُوءِ جِي، سُڌِ نَہ سُڻائِي، جِيئَري جُدائِي، ڪيچِيَنِ سين ڪا مَ ٿِئي.[ سُر ديسي - ڏيرن ناھي ڏوھ ]
- سَڄي ھَٿَ ساٿِيَنِ جي، مَ وانءُ مالارِي، ڏائي جا ڏيرَنِ جي، مَڻِجِ سا ٽارِي، مانَ وِرمَنِ وِچَ ۾، اولاڻي آرِي،…[ سُر ديسي - ڏيرن ناھي ڏوھ ]
- ھِيءَ گِسِي ھِيءُ گَسُ، ھِيءُ پَھَڻُ ھِيءُ پيچِرو، ليڙَنِ جو لَطِيفُ چئَي، ڏُونگَرَ آھي ڏَسُ، ويچارِيءَ وَڏو ڪِئو، ويندَنِ پُٺِيان…[ سُر ديسي - ڏيرن ناھي ڏوھ ]
- ھِينئَڙو ٿو ھُنَ ساري مُنھِنجو ساھُ سَيِّدَ کي ٿو ساري، جيڏِيُون آئُون ھَلَندِي ويندِي ھوتَ ڏي، جيرو اَندَرِ جِندَڙي، وِئو…[ سُر ديسي - وايون ]
- سُتِيئَن سَوارِي، مُنھُن ويڙھي مُينُ جِيئَن، ڏِٺَئِي نَہ ڏيرَنِ جا، چَوڌارِي چارِي، تيلاھَ ويچارِي، پُنهون نِيائُون پاڻَ سين.[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
- ڳائو نَہ وائو ، اَدِيُون آرِيچَنِ جو، لَنگهي پَٻُ پَري ٿِئا، رِڻُ ڇَڏي رائو، ڏيئِي ڦوڙائو، وِئا ويچارِيءَ سُپِرِين.[ سُر ڪوھياري - لاچارگي ۽ ساھس ]
- اُلَھِي سِڄَ اَويرَ ڪِي، ڏِٺائِين ڏُونگَرُ، سَسُئِيءَ کي سَيِّدُ چئَي، سُورَنِ جو سَمَرُ، ڪُٺَلِ رَکِئو ڪَرُ، ويچارِيءَ وَڻِڪارَ تي.[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
- ڪِئا ويچارِيءَ وَسَ، ڪارَڻِ ڪوھِيارِي گَهڻا، گهَڻو پُڇيائِين ڏوٿِيين، سَندا ڏيرَنِ ڏَسَ، لَمُو ڏوري لَسَ، سُتِي سَنگهَرَ پَٽِيين.[ سُر حسيني - ڏورِڻ ۽ ڏسڻ ]
- لَڪَڙِيارِيُون آڱِريون، ٻاروچاڻُو ڀيرُ، اَچِي پَسو جيڏِيُون، تازو پُنهونءَ پيرُ، ويچارِيءَ سين ويرُ، جَتَنِ جيڏو ئِي ڪِئو.[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
- اَجهو ڪِئو آرِي، ھِيءَ ويچارِي، وَئِي ڪاھِيندِي ڪيچَ ڏي، آئُون پِيادي پَنڌُ گهَڻو، واٽُنِ تي واري، پُنهون پِيادِيَنِ جا، بارَ…[ سُر حسيني - وايون ]
- ڏائي چَڙِهي ڏارَ تي، ڪِي جَو ڪانگَ ڪَھِيو، سُوريتيءَ سُورِ پَئِي، پَھو پَٽِ ھَنيو، کامِي اَرِٽُ کَنيو، ويچارِيءَ وِرُونھَن مان.[ سُر پورب - ڪانگ ]
- ٿِڙڪِي پَسِي ٿوڪُ، تِرڪِي تَڪَبُرَ ۾ پَئِي، اَچِئو اَچِئو اَگَلِي، چَئي لِيلان کي لوڪُ، اَندَرُ اوڀالَنِ سين، ساڙي ڪِئائُونسِ سوڪُ،…[ سُر ليلا - ليلا ليلائيج ]
- جَي سَنُهو نَہ سِکِي، تَہ مَرُ رَنڍا ئِي روڙي، سُٽُ اُنِهيءَ جو سَيِّدُ چئَي، وِئا تَرازِيءَ توري، ٿُلِهي ۽ ٿوري،…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
- گَهنگَهرئا گَهڻَ ڄاڻَ، مُوڙِهِي مَتِ مَھائِيين، وِئا گَڏِجِي وِيرِ ۾، پِئا مُنھِن مَھِراڻَ، اَڳِئان پويان ٽاڻ، وِئا ويچارِيين وِسَرِي.[ سُر گهاتو - ڪو جو قھر ڪلاچ ۾ ]
- ويٺِي جَهڄان جَهلَ ۾، نَئُون ٿِئُمِ نِڀاڳُ، مُون جيڏِيُون مَلِيرَ ۾، کِينِ سَرَتِيُون ساڳُ، ويچارِيءَ ويراڳُ، وَنھِيَنِ ويڙِهِيچَنِ جو.[ سُر مارئي - سيئي سارئان سومرا ]