اڻ پڪي، اڻ پڪل، بنا رَڌَل. ڦيٽڙ، ڦيٽھڙ، ڦٽندڙ. بي بَقا، ناپائدار رنگ. اڻ ڪمايل، خام، آلو، ناپائدار، نازڪ، ڪمزور.

Raw, unripe, crude, unskilled.

• جَا ڪَچِي ڪانِي ڪانھَنۡ، سا ٻُڏَ ڪَڍي ٻارِ مان، يا لنگهائي لَطِيفُ چئَي، يا ڌُرِئا ڪَري دانھَن، ڪَماحَقَّہٗ ڪَکَنِ جِي،…[ سُر سھڻي - ترھو، ڪچو ۽ ڪنڀار ]
• اولاڪَنِ اَچي، مَعذُورِ کي مارو ڪِئو، وِساريج مَ وَرَ کي، مَنجهان ڪُڙِه ڪَچِي، لاھي لاڳاپا لَنگِهہ تُون، سيڻَنِ ڏُونھِن سَچِي،…[ سُر معذوري - اڌر نڌر ۽ ھيڪلي ]
• لَڪِ چَڙِھِيو رڻِ روءِ، ڪَري سَٻاجها سَڏَڙا، ھِيئَڙو ڪَچِيءَ تَندُ جِيئَن، ڇِڄِئو ڇَپر پوءِ، ڪو ڳَنڍيندَڙُ ھوءِ، تَہ پَرِتِ پُراڻِي…[ سُر ديسي - جت، اُٺ ۽ ڌاريا ]
• سَڳَرَ مَجِهہ سُڻِينِ، اي يا اللہ، سَڏَ مُنھِنجا سُپِرِين، ڪا جَا اُرڪَ اوٺِيين، ڪَرَھَلَ ڪوڏِ ڪَشِينِ، ڪامِلَ ڪَچِيءَ تَندُ جِيئَن،…[ سُر ديسي - وايون ]
• ھيرائِي ھَٿِ ڪِئو، ھِينئَڙو حَبِيبَنِ، ٻَڌِي ڪَچِيءَ تَندُ ۾، سَلاڙِئو سيڻَنِ، جُوڌا پيچَ پِرِيَنِ، تَہ ھِينئَڙو ھَٿِيڪو ٿِئو.[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
• مُنھِنجِي مَحبُوبَنِ، ڪَچِي ڪِئَڙِي ڪا نَہ ڪا، توڻي اَگَلِي آھِيان، تان پِي سَندي تَنِ، جا مُون ڏيئِي جَنِ، مُنھِنجُون ڍِلِيُون…[ سُر بروو سنڌي - دل جو دلبر ]
• ڏيئِي پاندُ پَناھَ جو، ڍَڪَ ڪِي ڍولِي، ڏِسِي عَيبَ اَکِيُنِ سان، باجَهہ ڀَرِئو نَہ ٻولِي، ڪَچِيُون ڪَمِيڻِيَنِ جُون، خاوَندُ نَہ…[ سُر راڻو - سوڍي صبر ۽ ڍولي ڍَڪِي ]
• پائي پاندُ ڳِچِيءَ ۾، اَڱَڻِ جي اَچَنِ، مُنھَن ۾ مَدِيُون تَنِ کي، ڏِسَڻَ سان نَہ ڏِجَنِ، اَوَڳُڻَ عَيبَ مُٺايُون، ڍَڪَڻُ…[ سُر راڻو - سوڍي صبر ۽ ڍولي ڍَڪِي ]
• زييَئُون زاھِدَ زُھِدَ سين، پُختا ٿِئا پَچِي، ڪَڍِي ڇَڏِيائُون ڪُڙِه مان، ڪوجِهي ڳالِهہ ڪَچِي، اُبَٺِئا عِبادَتَ ۾، مانجِهي مَرِدَ مَچِي،…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• گُندِيءَ نِينھُن نَہ سَپَجي، تُهہ نَہ پَچي ماھُ، اِنَ ڪَچِيءَ پَرِ ڪِئان، ٿِئي سَما جوڳُ سين سَڄَڻين.[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]